Fantoompijn
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat 60 tot 80% van de patiënten na een amputatie fantoompijn ervaart. Fantoompijn komt dus heel veel voor na amputatie. Op deze website wordt gesproken over fantoompijn na amputatie van een arm of been, maar het kan ook voorkomen na amputatie van andere lichaamsdelen, zelfs na verwijdering van inwendige organen.
Fantoompijn
Fantoompijn is pijn die ervaren wordt in een lichaamsdeel dat geamputeerd is. Als bij iemand bijvoorbeeld een arm is geamputeerd dan kan men die arm nog voelen alsof hij er nog zit en daarbij de fantoomarm als zeer pijnlijk voelen. Fantoompijn wordt wel eens verward met fantoomgevoel en stomp-pijn.
Fantoomgevoel
Bij fantoomgevoel wordt het geamputeerde lichaamsdeel gevoeld alsof het er nog is. Als bij iemand bijvoorbeeld een voet is geamputeerd kan het gevoel aanwezig zijn dat de voet er nog zit en dat men zelfs de fantoomtenen kan bewegen of dat de wreef een jeukend gevoel geeft. Allerlei soorten fantoomgevoelens komen voor. Fantoomgevoelens zijn niet pijnlijk, maar kunnen wel vervelend gevonden worden.
Stomp-pijn
Stomp-pijn is pijn in het stompgedeelte. Deze pijn wordt wel eens per abuis ook fantoompijn genoemd, maar is het niet. De pijn zit namelijk in de stomp zelf en niet in het fantoom-ledemaat.
Hoe fantoompijn voelt
Fantoompijn wordt omschreven als een nare, intense pijn. Woorden die patiënten gebruiken om hun fantoompijn te beschrijven zijn bijvoorbeeld: brandend, prikkend, trekkend, snijdend, stekend, alsof er een naald in me steekt, alsof er een mes doorheen snijdt, alsof er overal kleine spelden zitten, knellend, alsof m’n voet in een klem gekneld wordt, scheurend, alsof de tenen uit elkaar getrokken worden. Sommige patiënten vertellen dat hun fantoom-arm of been in een kramp zit die als zeer pijnlijk ervaren wordt.
Verloop van fantoompijn
Bij sommige patiënten is er slechts af en toe een korte aanval van fantoompijn, bijvoorbeeld één of twee keer per maand. Zo’n aanval kan dan enkele minuten tot enkele uren duren. Meestal is het onduidelijk wat zo’n aanval start, soms is het wel duidelijk en zit er een patroon in de momenten waarop de aanval optreedt.
Andere patiënten hebben een vorm van fantoompijn die altijd, elke dag aanwezig is.
Het kan ook zijn dat iemand altijd een milde vorm van bijvoorbeeld prikkende fantoompijn heeft, die afgewisseld wordt met af en toe een aanval van enorme stekende fantoompijnen.
De fantoompijn kan direct na de amputatie aanwezig zijn en daarna langzaam weg trekken of toch blijven. Ook kan de fantoompijn maanden tot jaren na de amputatie nog ontstaan.